Baş dönmesi, vertigo veya denge kaybı?

Tarafından yazılmıştır Stannah

İçindekilera

• Denge kaybı
• Baş dönmesi
• Vertigo
• Yükseklik korkusu

Baş dönmesi ve vertigo yaşlılar arasındaki en yaygın şikayetlerdir. Ancak sersemleme hisleri genellikle reddedilmekte ve görmezden gelinmektedir, çünkü insanlar bunların duyma kaybı gibi (örneğin) yaşlanmanın normal bir parçası olduğunu düşünmektedir. İyi haber ise, bunlar yaşlanmanın normal bir parçası değildir! Ve birçok durumda geliştirilebilmektedir. Bu, beraberinde gelebilen negatif etkiler ve hoş olmayan hislerden kaçınma anlamına gelir.

Baş dönmesi ve vertigo, doktor tarafından incelenmesi gereken altta yatan sağlık koşullarının belirtileri olabilir, ancak bunlar kendi yansımalarına sahip olabilir. Düşme, özellikle yaşlılar arasında en yaygın görülen durumlardan biridir. Düşme ciddi fiziksel ve zihinsel sonuçlara yol açabilir, bu durum yaşlı bir insanın yaşam kalitesini azaltabilir. Çatlak, kırık veya kafa yaralanmalarından kaynaklı engel durumu, bu insanların hayatlarını tamamen değiştirmeleri gerektiği anlamına gelebilir ve yaşam kalitesi ciddi ölçüde etkilenebilir. Fiziksel etkilerinin yanı sıra düşme korkusu, anksiyeteye veya kişinin kendini dışa kapatacağı ve hatta depresyona gireceği kadar fazla şekilde aktivitesini kısıtlamasına yol açabilir. Bunun böyle olması gerekmez. Düşme tehlikesini tamamen ortadan kalkmasına yardımcı olabilen kolay bir çözümü olabilir.

Peki ya denge kaybı? Denge kaybı da düşmenin ana sebeplerinden biridir. Ancak baş dönmesi ve vertigonun aksine bu durum yaşlanmanın normal bir parçasıdır. Yine de bunun böyle olması gerekmez. Dengenizi geliştirmeniz için yapabileceğiniz birçok şey vardır.

İnsanlar genellikle bu üç terimi birbirinin yerine kullanmaktadır, ancak bu üç kavram arasındaki farkı ve bu konuda ne yapabileceğinizi merak ediyorsanız doğru yerdesiniz. Bu farkların neler olduğunu öğrenmek için okumaya devam edin, böylelikle doktora gitmeniz gerektiğinde belirtilerinizi doğru bir şekilde açıklayabileceksiniz. Bu, ters giden bir durumun tam olarak tanısının konulması bakımından bir fark yaratabilir.

Eğer bu konuda endişeleniyor ve baş dönmesi veya vertigo belirtilerinden herhangi birine sahip olduğunuzu düşünüyorsanız her zaman doktorunuza danışmanız gerektiğini unutmayın.

Denge kaybı

Son yıllarda Stannah için denge sağlığı önemli bir konu olmuştur ve biz, vücudumuzun denge sağlığı hakkında her şeyi araştırmaktan dolayı mutluyuz. Çünkü dengenizi geliştirmenize yardımcı olacak çok heyecanlı bir uygulamayı tanıtmak üzereyiz. Araştırma aşamasında deneyler yaptık, dengemizin günlük hayatımızı nasıl etkilediği hakkında bilgi edindik ve denge sağlığımızı geliştirmek için hangi egzersizleri yapabileceğimizi öğrendik. Bu uygulama denge sağlığınızı değerlendirmeye yardımcı olmakta ve dengenizi zamanla geliştirmek için yapabileceğiniz özel egzersizleri size gösterecektir.

Dengenizi geliştirmek gelecekte düşmeleri önlemenize yardımcı olabilir ve ayaklarınızın üzerinde daha uzun süre durmanızı sağlar. Öğrendiğimiz önemli şeylerden biri, dengemizin 35 yaşından sonra zayıflamaya başladığıdır. İlk başta farkına varamasak da yaşlandıkça ayaklarımızın üzerinde sabit bir şekilde duramamaya başlayabiliriz.

İyi haber ise belirli egzersizlerle dengemiz üzerinde alıştırmalar yapabilir ve dengemizi geliştirebiliriz. Aktif olmak hem beyniniz hem de vücudunuz için faydalı olabilir. Dans, yoga, pilates ve tai chi dengenizi sağlamanıza yardımcı olabilir, ancak günde sadece birkaç dakika denge egzersizleri yaparak da denge sağlığınızda büyük bir farklılık yaratabilirsiniz.

Neden denge hissimiz yaşla birlikte azalır?

Biz yaşlandıkça denge hislerimiz de bizimle birlikte yaşlanır. Yaş aldıkça görme ve duyma duyularımızla birlikte denge hissimiz de kötüleşmeye başlayabilir. Denge hissimiz büyük ölçüde, iç kulağımızdaki kulak salyangozu ve labirent benzeri boşluktan oluşan vestibüler sistemimiz tarafından kontrol edilmektedir. İç kulağımızdaki özel sinir uçları, başın konumunu ve yer çekimi yönünü algılar. Bu sinir uçları sinir sistemine sinyaller gönderir ve bunlar beynin dengeyi kontrol etmesine yardımcı olmasında önemlidir.

Yaşlandıkça sinir uçlarımızın sayısıyla birlikte iç kulağa giden kan akışı da azalır. Bu, beyne daha az sinyalin gönderilmesi anlamına gelir ve ciddi denge problemleri ile sonuçlanabilir (Shupert, s.2).

Dengenizi geliştirmeye yardımcı olacak egzersizler yaparak:

• eklemlerinizi düzenli hareket ettirerek sağlıklı olmasını sağlarsınız
• dik durmanıza yardımcı olan kasları güçlendirerek karın kaslarınızı çalıştırırsınız
• eklemlerdeki baskıyı alarak eklemlerinizin çevresindeki kasları güçlendirirsiniz
• zihinsel kazanç anlamına gelen yeni bağlantılar yaparak beyninizi çalıştırmaya devam edersiniz

Bozulma durumunu geri alamazsınız, ancak bu duruma karşılık vermek için uzun bir yol katedebilirsiniz!

Baş dönmesi

Baş dönmesini tanımlamak zordur, çünkü birçok insan için farklı anlamlara gelebilir. Size bu konuda söylediğimiz ilk şey baş dönmesinin yaşlanmanın normal bir parçası olmadığıdır, dolayısıyla buna dikkat etmeniz gerekmektedir.

İnsanlar baş dönmesi şikayetiyle doktora başvurabilir ve bu aşağıdaki anlamlara gelebilir:

• baygınlık
• Sabit duramama
• Sersemlik
• Oda dönüyor hissi

“Hayatta olmak baş dönmesine sahip olmak ve nereye gideceğini bilmemektir” Ander Monson

Oda dönüyor hissi baş dönmesi – vertigonun belirli bir türüdür, dolayısıyla bu ayrımı yapmak önemlidir. Bunların tamamı farklı hislerdir, dolayısıyla doktor tam olarak neyin ters gittiğini anlama aşamasında doğal olarak zorluk çekebilir. Doktor, rahatsızlığınıza neyin sebep olduğunu bulmak için muhtemelen hastanın öyküsünü isteyecek ve baş dönmesinin birçok farklı nedenini araştıracaktır.

Baş dönmesi hissi yaşıyorsanız bu:

• Aldığınız herhangi bir ilacın yan etkisi olabilir (olasılık olduğunu düşünüyorsanız her zaman kullanma talimatını okumalısınız)
• Vestibüler hastalığın göstergesi olabilir (iç kulağın veya merkezi sinir sisteminin bir veya daha fazla bölümünün denge organlarında bir işlev bozukluğu). Vestibüler hastalıklar genellikle tedavi edilebilirdir.

(King, Buckner, s.1).

İyi haber ise bizler, bu hislerin ayrımını yapmak üzere sizin için buradayız. Ancak genellikle faktörlerin kombinasyonu dengenizi etkileyebilir ve baş dönmenizin nedenini tespit etmek için her şeyi test etmek gerekebilir.

Baş dönmesi yaşadığınızda oturun veya uzanın, böylelikle düşme durumunu ve ciddi yaralanma ile sonuçlanma olasılığını önleyebilirsiniz.

Sersemliğin sebebi nedir?

Sersemlik “baş dönmesi” hissi veya bayılma hissidir. Hızlı ayağa kalktığınızda bunu hissetmenize rağmen genellikle birkaç saniye sonra geçmektedir.

Sersemliğin birçok olası sebebi vardır: Sersemliğin nedeni:

• Düşük kan basıncı
• Görme bozukluğu
• Dengede zorluk
• İlacın yan etkisi
• Hiperventilasyon (örneğin panik atak sırasında veya öncesinde) olabilir

Görme ve duyma kaybı veya bozulması denge kaybıyla ilişkili olabilir ve doktor bunların tamamını kontrol edebilir. Gözleriniz ve/veya kulaklarınız doğru duyusal bilgileri beyninize göndermiyorsa zihniniz karışmış gibi hissedebilirsiniz. (Eggenberger, s.1)

Sersemlik devam ederse doktora danışmanız gerekecektir.

Bayılmaya ne sebep olur?

Bayılacakmış gibi hissetmek de yaşlanmanın bir yan etkisi değildir. Genellikle insanlar hızlı şekilde ayağa kalktıklarında veya bir süre uzandıktan sonra kalktığında bayılacakmış gibi hissederler. Eğer bu durum sizin için geçerliyse düşmeyi durdurmak için bu hareketleri yavaşça yapmanız iyi olacaktır.

Bayılma hissi aldığınız bir ilacın yan etkisi olmakla birlikte aşağıdakilerin de göstergesi olabilir:

• Anemi
• Aşırı ısınma
• Sıvı kaybı
• Tiroid problemi
• Aritmi (düzensiz veya anormal kalp atışı)

Bayılma hissi devam ediyorsa daha ciddi olasılıklardan hiçbiri olmadığından emin olmak için doktora danışmanız faydalı olacaktır.

Genel olarak baş dönmesine ne sebep olur?

Baş dönmesinin birçok olası sebebi vardır. Aşağıda belirtilen diğer problemlerle birlikte vestibüler bozukluğun varlığını belirtebilir:

• metabolik
• nörolojik
• psikolojik
• kardiyovasküler
• görme duyusu

(King, Buckner, s.1).

Dengenizi olumsuz etkileyen bu problemlerin kombinasyonu olabilir ve baş dönmenizin kaynağının bulunmasının kolay olmadığı anlamına gelebilir. Kaynağı bulmaya çalışmak baş dönmenizin çözümünü bulmak açısından faydalı olacaktır.

Vertigo

“Vertigo sahibiyim. Vertigo yer sanki aşağı ve yukarı sallanıyormuş gibi hissettirir. Eşyalar dönüyormuş gibi görünür. Çok yüksek denizlerde bir geminin güvertesinde durmak gibidir.” – Laura Hillenbrand

Genellikle insanlar vertigoyu baş dönmesi olarak tanımlar. Vertigo baş dönmesinin bir türüdür, ancak oldukça spesifik bir türüdür. Vertigo ve baş dönmesi arasındaki fark; vertigoyu spesifik olarak bulunduğunuz yer sanki sizin etrafınızda dönüyormuş gibi hissetmenizdir.

Vertigo saniyelerce ya da günlerce sürebilir ve genellikle kafanızı hareket ettirdiğinizde meydana gelir.

Vertigonun sebebi nedir?

Vertigo bir vestibüler bozukluğu gösterebilir, diğer bir deyişle iç kulağın denge organlarıyla ilişkili bir durumdur.

Vertigonun en yaygın sebebi benign paroksismal pozisyonel vertigodur (BPPV). Bu ciddi bir durum değildir, ancak rahatsızlık hissine neden olabilir. Debrisin kendiliğinden çıkması ve serbestçe dolaşması veya iç kulaktaki birçok sinir üzerinde toplanmasından kaynaklanır. Debris serbest olduğunda beyninize yanlış sinyaller göndererek ve vertigoya sebep olarak başınızı hareket ettirdiğinizde hareket eder. Bu durum; iç kulaktaki saç hücrelerinin gerilemesinden kaynaklanabilen, yaşlılar arasında daha yaygın bir durumdur.

İyi haber ise BPPV tedavi edilebilirdir. Tedavi mekaniktir. Tedavi, debrisin yerine bağlı olarak ve bir yerde tıkandıysa veya serbestçe hareket ediyorsa kafanızı spesifik yollarla hareket ettirerek debrisin olması gerektiği yere geri hareket ettirilmesi için yer çekimini kullanır.

Vertigo vermesinin yanı sıra BPPV duymanızı etkilememeli veya diğer ciddi belirtileri göstermemelidir, dolayısıyla alışılmadık diğer hisleri yaşıyorsanız doktora başvurmalısınız.

Daha ciddi durumlar

Vertigo kolayca çözülebilmesine rağmen daha ciddi durumlarla ilişkili olabileceğinin unutulmaması önemlidir. Bunlar, odanın dönüyor olması hissinin nedeni olmasının daha az olasıdır, ancak farklı belirtilere sahipseniz bu olasılıkları göz önünde bulundurun:

• Kafa yaralanmaları
• Meniere hastalığı. İç kulağınızda büyük miktarda sıvı birikir ve kişiden kişiye farklılık gösteren belirtilere neden olur. Dalgalı duyma kaybı ile başlar ve vertigo ve baş dönmesi ataklarına yol açabilir. Meniere hastalığı yaşayan kişiler genellikle kulaklarının dolu olduğunu hissettiklerini söylerler veya kulak çınlaması yaşayabilirler. Bu hastalığın tedavisi yoktur, ancak belirtilerle başa çıkılmasına yardımcı olan ilaçlar mevcuttur.
• Labirentit iç kulak enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon, sinyallerin iç kulağınızdan beyninize gitmesini engelleyen bir iltihaptır. Vertigo, baş dönmesi ve denge, görme veya duyma zorluklarına neden olabilir. Tekrar belirtmek gerekirse ilaçlar ve kendine yardımla labirentitin etkileri azaltılabilir veya hatta labirentiti tedavi edebilir.

Yükseklik korkusu

Vertigo genellikle yükseklik korkusu ile ilişkilidir, ancak gerçekte bunlar birbirinden çok farklıdır.

Yükseklik korkusu, diğer birçok korkunun aksine farklı bir korkudur, biz yaşlandıkça azalmak yerine artar. Bu artışın iki olası sebebi vardır. Günümüzde psikoloji; yükseklik korkusunun görme duyusuyla ilgili olduğunu belirtmektedir. Dengemizi, referans olarak objeleri kullanarak 30 feet mesafe içerisinde olan objelere odaklanarak sürdürürüz. Yüksek bir noktadan baktığımızda gözlerimiz bu objeyi bulamaz, dolayısıyla zihni karışık olarak hissetmemize ve muhtemelen dengemizi kaybetmemize neden olacak şekilde odaklanır ve odaklanmaz. Ancak bu, yaşlandıkça bu durumun neden kötüleştiğinin cevabı değildir.

“Vertigo düşme korkusu ve düşme isteği arasındaki mücadeledir.” Salman Rushdie

Health central farklı bir nedenin olduğunu belirtmektedir. Yükseklik korkusunun kısmen denge duygumuzun kötüleşmesinden kaynaklandığını, ancak düşme endişesinin artmasıyla ilişkili olabileceğini belirtmişlerdir. Yaşlı insanlar genellikle kendilerine bağlı olan insanlara sahiptir, yani düşmeleri durumunda bunun etraflarındaki diğer insanları olumsuz etkilemektedir. Düşme yansımaları konusunda yüksek farkındalık düşme korkusunun artmasına ve dolayısıyla yükseklik korkusuna yol açabilir.

“Vertigodan kendimi fiziksel ve zihinsel olarak ne kadar zorlayabileceğimi öğrendim.” Jason Day

Bizler, hangi fikrin en doğru olduğunu bilemiyoruz, ancak ikisinin de birleşmesi olabilir. Konu fobiler olduğunda bunlarla baş etmenin yolu, kısa patlamalarda kendimizi bu korkulara maruz bırakarak onlarla yüzleşmektir. Bu bizim korkumuzun bazen gereksiz olduğunu ve nihayetinde güvenli olduğumuzu görmemizi sağlar. Bununla birlikte dengemiz endişeli olduğumuz zaman düzgün çalışmaz, bu nedenle korkunuzun üstesinden gelmeyi planlıyorsanız bunu dikkatli şekilde yapın ve sevdiğiniz birinden yardım alın.

Diğer kaynaklar:

Eggenberger, E. Lovell, K. Vertigo and Dizziness; Vestibular System Disorders – Summary. Michigan State University. Alındığı yer:

http://learn.chm.msu.edu/NeuroEd/neurobiology_disease/content/otheresources/vestibulardisorders.pdf

King, J. Buckner, S. Causes of Dizziness. Vestibular Disorders Association. Alındığı yer: https://vestibular.org/sites/default/files/page_files/Documents/Causes%20of%20Dizziness.pdf

Shupert, C. Balance and Aging. Vestibular Disorders Association. Alındığı yer:

http://vestibular.org/sites/default/files/page_files/Balance%20and%20Aging_0.pdf